برگزیده هایی درباره ی زبان و فرهنگ آذربایجان

برگزیده هایی

درباره ی زبان و فرهنگ

آذربایجان



دکتر تقی ارانی



وی درباره ی زبان فارسی و آذربایجان دو مقاله نوشته است. مقاله ی اول با عنوان «درباره ی زبان فارسی و آذربایجان، 1 زبان فارسی» در مجله ی ایرانشهر، چاپ برلین، 1303 خورشیدی، شماره 5/6 صص 355 365؛ مقاله ی دوم با عنوان «2 آذربایجان یا یک مساله ی حیاتی و مماتی ایران» در مجله ی فرهنگستان، چاپ برلین، 1303 خورشیدی، شماره ی 5، ص 245 و 257. وی در پایان دومین مقاله نظر خود را درباره ی اجباری کردن آموزش زبان فارسی در آذربایجان بدین شرح اعلام کرده است:



... هم چنین در انقلاب مشروطیت ایران فداکاری آذربایجانی ها بر همه کس واضح و آشکار است. پس در این مساله باید افراد خیراندیش فداکاری نموده و برای از بین بردن زبان ترکی و رایج کردن زبان فارسی در آذربایجان بکوشند. مخصوصا وزارت معارف باید عده ی زیادی معلم فارسی زبان بدان نواحی فرستاده، کتب و رساله ها و روزنامجات مجانی و ارزان در آن جا انتشار دهند و خود جوانان آذربایجانی باید جان فشانی کرده متعهد شوند تا می توانند زبان ترکی تکلم نکرده و به وسیله ی تبلیغات، عاقبت وخیم آن را در مغز هر ایرانی جایگیر کنند.

به عقیده ی من اگر اجباری کردن تحصیلات در سایر نقاط ایران برای وزارت معارف ممکن نباشد، در آذربایجان به هر وسیله ای که باشد باید اجرا شود، زیرا این امر نه فقط برای توسعه ی معارف ایران، بلکه از نقطه نظر سیاسی هم یکی از واجب ترین اقدامات است.



(برگرفته از : زبان فارسی در آذربایجان از نوشته های دانشمندان و زبان شناسان،

به کوشش ایرج افشار، تهران 1368 در دو جلد، ج1/117 133).