تیمچه ملک تیمچه ملک بازار اصفهان

تیمچه ملک
بازار اصفهان پر از تیمچه‌ها و سرا‌هایی است که به عمق و وسعت بازار افزودهاند و به آن توان فعالیت اقتصـادی و معاملات از هر نوع را داده‌اند. این تیمچه و سرا‌ها، حجرهٔ تجار و کسبه عمده بازار را در بر دارند و بسته به نـوع فعالیت و غنای کسبه آن دارای تزئینات و نقوش متنوع هستند. از میان تیمچـه‌های بازار اصفهان» تیمچـه ملـک شهرت خاصی دارد. این شهرت از یک سو به خاطر غنای تزئیناتش و از دیگر سو به سبب طرح خاص معماری آن است.
تیمچه و سرای ملک متعلق به دوره قاجار است که در کتیبه اشعار فارسی داخل تیمچـه تاریخ ۱۳۲۲ هجری ثبـت شده است. بانی و سازنده این بنا» حاج محمد ابراهیم ملک التجار «از رجال اوایل قرن چهاردهم هجری است. مجموعه کاروانسرای ملک «شامل سه قسمت» سرای ملک «،» تیمچه ملک «و» بهاربند «است. تیمچه اصلی که به آن حوض اول «نیز می‌گویند، دارای پلانی به صورت هشت کشکولی است که در دو اشکوب بنا شده است. تیمچـه ملک سرپوشیده است و برای پوشاندن سقف آن از سه کاربندی ۱۸ شاقولی که در قوس کناری با هم مشـترکند استفاده شده، این کاربندی‌ها در قسمت سوسن با یک کاربندی ریز‌تر به صورت سر سفت پـر شـده‌اند. دورتـادور صحن تیمچه در هر دو طبقه ده حجره به صورت قرینه قرار گرفته که ورودی این حجرات سـه دری هـای اورسی است. تیمچه توسط یک ورودی که در شرق آن قرار گرفته به بازار متصل می‌شود، این ورودی بـه شکل راهروئـی است که دو طرف آن حجراتی قرار گرفته و در قسمت ابتدائی آن سقف به صـورت تیر و توفال و مسـطح اسـت. حجره‌های آن در یک اشکوب می‌باشند و در نقطه اتصال به تیمچه این راهرو دو اشکوبه می‌شود با سقف رسمی بندی که رسمی بندی آن از نوع ۱۲ شاقولی است. در ضلع غربی و درست در روبـروی راهروی ورودی، راهـروی یک اشکوبه‌ای با سقف تخت و تزئینات آلت و لقط وجود دارد که فضای تیمچه را به سرا متصل مـی کنـد. تیمچـه ملک از نظر تزئینات به کار رفته در آن از غنی‌ترین تیمچه هاست. از جمله تزئینات به کار رفته در این تیمچه، کاشی معقلی، کاشی معرق و کتیبه‌های کاشی هفت رنگ است. حجره‌های تیمچه با ارسی‌های چوبی کارشده‌ای پوشانده شده‌اند. کاربندیهای سقف تیمچه نیز با کاشی معرق آراسته شده‌اند.
در راهروی ورودی تیمچه ملک، کتیبه‌ای از کاشی خشت وجود دارد که بر رنگ زرد بر زمینه لاجـورد اشعاری بـه خط نستعلیق نگاشته شده است، این اشعار اثر طبع شاعری اصفهانی متخلص به طرب ، فرزند همای شیرازی می‌باشد که به شرح زیر است: در زمان خســـرو ایـران مظفــر پادشـــاه آن شهنشاهی که نامش زیب هفت اقلیم شد هم به دور ظل السلطان حکمـران اصفهـان آنکه خم پشت سپهـرش از پی تعلیم شد در اوان این درخشـان مهـر و ماه مملکـت این سـرا بنیـان او از می‌ـر با تکریـــم شد بس به سرکاری ابراهیم و محمــود این بنا غیرت خلد برین فی احسـن التقویـم شد الغرض چون ساخت این عالی بنا را می‌رراد عقل راتاریخش از روح الامین تعلیـم شد زد رقم کلـک گهر سلک طرب تاریــخ او این بنـا برپـا در اصفهـان از ابراهیـم شد در این کتیبه علاوه بر اشاره به نام بانی و همچنین سازنده تیمچه ملک به تاریخ ساخت تیمچه نیز اشاره شده اسـت، بدین شکل که مصرع آخر این شعر به حروف ابجد، سال ۱۳۲۲ را نشان می‌دهد.