منارجنبـان در اصفهان

منارجنبـان
شهر اصفهان، به مناره‌ها و گنبدهای فیروزه‌ای آن شهره است. چه بسیار مناره‌هایی که در طــی دوره‌های مختلـف تاریخی در گوشه و کنار این شهر قد بر افراشته‌اند و بار دیگر عظمت هنر در این شهر را به صـورتی دیگـر بـه رخ کشیدهاند. از جمله مناره‌های بسیار معروف اصفهان که در واقع دومنـاره در کنـاره هـم است، منارجنبـان مـی باشـد کـه در غرب اصفهان، در راه نجف آباد (بلوار آتشگاه) قرار دارد.  این بنا از یادگارهای دوران ایلخانان اواخر سلطنت اولجایتو است. شهرت آن در بین عامه مردم به علت حرکت مناره‌هایش می‌باشد، در حالیکه لرزش مناره‌ها در بسیاری دیگـر از بناهـای اصفهان نیز اتفاق می‌افتد، مثل مناره‌های مسجد امام واقع در میدان نقش جهان که بر اثر وزش شدید باد به حرکت درمی آیند، اما حرکت آن‌ها چندان محسوس نمی‌باشد.
این مکان در اصل به صورت یک بقعه است که در باﻻی آن ایوانی ساخته شده که حدود نه ذرع ۱۰ مـ‌تر ارتفـاع دارد و دو ستون جنبی آن به صورت مناره با ارتفاعی در حدود پنج ذرع ۱۷ متر از سطح ایوان باﻻ‌تر کشـیده شــده است. فاصله دو مناره در سطح پشت بام حدود نه متر و محیط هر مناره چهار متر و نیم است.
مقبره متعلق به عمـو عبدﷲ از زاهدان معروف قرن هشتم هجری است که در تاریخ هفدهم ذی الحجه سال ۷۱۶ هجری درگذشته است. ساختمان دارای تزیینات کاشی کاری به سبک مغولی می‌باشد. مناره‌ها به احتمال زیاد در اواخر عصر صفویه به آن افزوده شده که با حرکت دادن یک مناره، مناره دیگر و تمامی ساختمان مرتعش می‌شود، به طوری کـه اگر ظرف آبی را در ایوان قرار دهیم، پس از حرکت مناره‌ها می‌توان در سطح آب داخل ظرف نیز حرکتی را مشاهده کرد. به غیر از حرکت شدید مناره‌ها این بنا فاقد هر گونه ارزش هنری و یا معماری می‌باشد. البته حرکت مناره‌ها از دیدگاه استادان فن عجیب نیست و در بیشتر مناره‌ها چنین اسـت، اما چـون این دو منــاره سبک‌تر و باریک‌تر هستند، حرکت آن‌ها محسوس‌تر است. در ضمن کﻼف‌های چوبی که در قسمت‌های باﻻ وپایین هر یک از دو مناره به کار رفته عامل مؤثری در تسهیل حرکت مناره‌ها است. البته دلیل علمی آن وجود پدیده فیزیکی تشدید یا پدیده دوبلر است که به زبان ساده به معنای آن است که چون سبک معمـاری هر دو منـاره یکـی است تکان خوردن یکی، بر روی دیگری اثر می‌گذارد. حرکت در مناره‌های مسجد اشترجان که در سال ۷۱۵ هجری بنا شده و مناره‌های مسجد امام نیز مکـرر ملاحظه شده است. که در هنگام وزش بادهای تند اسفند ماه اصفهان، سایه مناره‌ها به خوبی حرکت مناره‌ها را نشـان می‌دهد.
بر آرامگاه عمو عبدﷲ سنگ بزرگ یکپارچه مرمری قرار دارد که در اطراف آن به خط ثلـث برجسـته سوره یـس حجاری شده و بر ضلع جنوبی سنگ به خط ثلث برجسته چنین نوشته شده است: کفی بـالموت واعظاً در زیر لوحه ذکر شده، در سه لوحه کوچک‌تر به خط ثلث برجسته عبارات دیگری نقش شده است. بریـک قطعـه سنگ مرمری که به حالت عمودی در باﻻی سنگ مقبره و در داخل دیوار نصب شـده اســت، بـا کتیبه‌ای بـه خـط ثلـث برجسته صفات عمو عبداﷲ و سال وفات او ذکر شده است: هذا قبر الشیخ الزاهد البارع المتورع السعید المتقی عم عبدﷲ بن محمد بن محمود سقﻼ رحمه اله علیه و نـور فـی السابع عشرة من شهر ذیحجه سنه ست عشرة و سبعمائه. ایوان عهد مغول بنای منارجنبان با داشتن خطوط ظریف و نقوش ستاره‌ای چهار پر، بـا کاشی هـای ﻻجوردی در فواصل اشکال دیگر که به شکل کثیر اﻻضلاع و به رنگ فیروزه‌ای است، زینتی دیگر بر این بناست.