پل مارنان در اصفهان

پل مارنان
رودخانه زاینده رود از غرب به شرق شهر کهن اصفهان جارى است و این کهن شهر ایران زمین را همواره به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم کرده است. عبور این رودخانه همیشه زنده علاوه بر طراوت بخشیدن به شهر زیبای اصفهان، آن را به دو قسمت جدا کرده است که چاره این جدایی در ساخت پل‌های متعدد شده است. از زمانی کـه شهر اصفهان به عنوان محل سکونت برگزیده شده و ساکنان نخستینش در آن سکونت یافته‌اند، نیاز به ارتبـاط با قسمتهاى دیگر شهر در طرف مقابل رود، آنان را ناگزیر به ساختن پل کرده است، بدیهى است هر ارتباطی بین دو قسمت اصفهان ضروری‌تر بوده، پل ارتباطى آن زود‌تر ساخته شده است. از زمان‌های بسیار دور پل مارنان واسطه اتصال دو ساحل شمالی و جنوبی رودخانه در غربی تـرین قسـمت شــهر بوده است و روستاهای سرسبز ماربین از طریق پل مارنان به روستاهای مقابل آن در ساحل جنوبی رودخانه متصل می‌شدهاند. چند نظر در مورد وجه تسمیه پل مارنان وجود دارد که همگی نزدیک به واقع هستند و به همین دلیل به ذکر تمامـی این نظرات می‌پردازیم. نخستین نظر بر این اعتقاد است که نام این پل از مهربین اوستایی گرفته شده اسـت. قـرن‌ها قبل از ظهور زرتشت، معبد مهرپرستان بر فراز کوه سنگی قرار داشت. نام این کوه در دوره ساسانیان مهربین بود و در طول قرون اسلامی به ماربین معروف شد.
نظر دیگر نام مارنان را مرتبط با پیچ و خم زاینده رود در سمت مغرب اصفهان مـی دانـد، در غرب شهر رودخانـه زایندهرود به شکل مارپیچى وارد شهر می گردد که به همین جهت قریه مجاور رود در این قسـمت را مارنـان یـا ماریانان گفته‌اند، یعنی به شکل مار. و چون در همین محل این پل را ساخته‌اند، نام آن از نام قریه مارنان و پیچ و خمِ به شکل مارِ زاینده رود گرفته شده است. این پل، محله جلفا را به قریه مارنان اتصال می دهد. نظر دیگری که در مورد وجه تسمیه پل وجود دارد اشاره به نام دیگر پل یعنی سرفراز «دارد. ایـن پـل را سـرفراز هم نامیده‌اند. روایت است که در زمان شاه سلیمان صفوى یکى از ثروتمندان ارامنه این پل را ســاخت و بـه لقـب  سرفراز نایل گردید و مدتى هم به‌‌ همان نام سرفراز مشهور بود. البته طبق شواهد تاریخی این پل متعلـق بـه زمان پیش از صفویان است ولی در هر حال متمول ارمنیِ زمان شاه سلیمان صــفوی، آن را تعمـیر و مرمـت کـرده اسـت. اگرچه این پل قبل از زمان صفویه وجود داشته است، منتهى به سبب ازدیاد عبور و مرور که به دلیل جمعیت زیاد‌تر آن زمان بوده، پل فرسوده گشته و احتیاج به تعمیر و تجدید بناء داشته است و این مرمت توسط این ثروتمند ارمنــی انجام شده است. در مورد پل‌های شهر اصفهان چنین می‌توان گفت که این پل‌ها بر اساس ضرورت ارتباط دو پهنه شمالی و جنوبی شهر اصفهان شکل گرفته‌اند و هر چه این ارتباط در نقطه‌ای از شهر ضروری‌تر بوده است پـل ارتبـاطی آن زودتـر شکل گرفته است. آنچه مسلم است پل هاى مارنان ، شهرستان ، الله وردیخان و خواجو از پل هایى هسـتند که در مرحله اولِ احتیاج ساخته شده‌اند، منتهى در اثر ترافیک بالا و رفت و آمد زیاد، فرسوده و ناکارآمـد گشـته انـد و تجدید بناء و مرمت شدهاند. از همین نکته معلوم می‌شود که نظریه احداث اولیه پـل شهرسـتان در زمـان سلسـله ساسانیان، درست میباشد. پل مارنان اصفهان که در خیابان مطهری، مابین پلهای امروزی فلزی و وحید واقع است، اکنون داراى هفده دهانه است، در حالیکه در گذشته بیش از هفده دهانه داشته است و حالا بسته شده است.